🢂Debian ‑ Cheatsheet (ściąga)

Debian to stabilność, elastyczność oraz niezawodność, które sprawiają, że zarówno początkujący, jak i zaawansowani użytkownicy mogą na nim polegać w szerokim zakresie zastosowań - od serwerów po stacje robocze. Poniżej moja ściągawka - zestawienie kluczowych poleceń, praktyk i narzędzi, które każdy użytkownik systemów Linux, a szczególnie Debian, powinien znać.

1. Podstawy Administracji:
   • sudo apt update && sudo apt upgrade - aktualizuje listę pakietów i instaluje dostępne aktualizacje.
   • adduser [nazwa_użytkownika] - dodaje nowego użytkownika.
   • deluser [nazwa_użytkownika] - usuwa użytkownika.
   • usermod -aG sudo [nazwa_użytkownika] - nadaje użytkownikowi prawa administratora (sudo).
2. Konfiguracja Systemu:
   • Edycja plików konfiguracyjnych znajduje się zazwyczaj w /etc/.
   • nano /etc/network/interfaces - umożliwia konfigurację sieci.
   • dpkg-reconfigure tzdata - zmienia strefę czasową.
3. Zabezpieczenia:
   • ufw enable - aktywuje firewall.
   • ufw allow [port]/[protokół] - otwiera dostęp na wybranym porcie i protokole.
   • apt-get install fail2ban - instaluje Fail2Ban, narzędzie do ochrony przed atakami brute force.
4. Monitorowanie i Diagnostyka:
   • top lub htop (po instalacji) - pokazuje obciążenie systemu i procesy w czasie rzeczywistym.
   • df -h - wyświetla użycie dysku.
   • free -m - pokazuje dostępną i wykorzystaną pamięć RAM.
5. Zarządzanie Pakietami:
   • apt-get install [nazwa_pakietu] - instaluje pakiet.
   • apt-get remove [nazwa_pakietu] - usuwa pakiet, pozostawiając konfigurację.
   • apt-get purge [nazwa_pakietu] - usuwa pakiet wraz z konfiguracją.
6. Zarządzanie Usługami:
   • systemctl start [nazwa_usługi] - uruchamia usługę.
   • systemctl stop [nazwa_usługi] - zatrzymuje usługę.
   • systemctl enable [nazwa_usługi] - ustawia usługę na automatyczne uruchamianie przy starcie systemu.
   • systemctl disable [nazwa_usługi] - wyłącza automatyczne uruchamianie usługi.
7. Zarządzanie Procesami:
   • ps aux - wyświetla aktualnie działające procesy.
   • kill [PID] - zamyka proces o podanym ID procesu (PID).
   • nice -n [priorytet] [polecenie] - uruchamia program z określonym priorytetem wykonania.
   • renice [nowy_priorytet] -p [PID] - zmienia priorytet działającego procesu.
8. Backup i Odtwarzanie:
   • tar czvf backup.tar.gz /ścieżka/do/katalogu - tworzy zarchiwizowaną i skompresowaną kopię zapasową wybranego katalogu.
   • tar xzvf backup.tar.gz - odtwarza zarchiwizowaną kopię zapasową.
9. Zarządzanie Dyskami i Systemami Plików:
   • lsblk - wyświetla listę dostępnych dysków i partycji.
   • mount /dev/[nazwa_dysku] /mnt/[punkt_montowania] - montuje system plików znajdujący się na dysku w określonym punkcie montowania.
   • umount /mnt/[punkt_montowania] - odmontowuje system plików.
10. Sieć i Komunikacja:
    • ip addr show - wyświetla adresy IP przypisane do wszystkich interfejsów sieciowych.
    • ping [adres_ip] - testuje połączenie sieciowe z określonym adresem IP.
    • netstat -tuln - wyświetla aktywne połączenia sieciowe oraz porty nasłuchujące.
11. Zarządzanie Logami:
    • tail -f /var/log/syslog - śledzi na bieżąco nowe wpisy w logu systemowym.
    • grep 'szukany_tekst' /var/log/syslog - szuka w logu systemowym wierszy zawierających określony tekst.
12. Praca z Tekstem:
    • grep [wzorzec] [plik] - szuka wzorca w pliku.
    • sed 's/szukany_tekst/zamieniony_tekst/g' [plik] - zamienia tekst w pliku zgodnie z podanym wzorcem.
    • awk '/wzorzec/ { działanie }' [plik] - przetwarza plik tekstowy, wykonując określone działanie na wierszach odpowiadających wzorcowi.
    • ack "słowo" - szukanie słowa w plikach w bieżącym katalogu i podkatalogach.